2022 yılında kripto piyasası kapitalizasyonu %66,9 düştü. Bu piyasadan yaklaşık 1,5 trilyon dolar silinmesi demek. BTC ve ETH hariç toplam kripto piyasa kapitalizasyonu ise %68,3 düşerek yaklaşık 634,9 milyar dolar oldu. Bu düşülerin çoğunun nedeni LUNA ve FTX’in patlamasıydı.
Uzun vadeli kripto portföyü oluştururken BTC ve ETH’yi HODLing hesaba katmak gerekir. Ayrıca portföyünüzü mevsimsel dalgalanmalara ve ara sıra meydana gelen piyasa çöküşlerine dayanabilmesi için çeşitlendirmelisiniz. Kripto piyasasında bir projenin büyümesi genellikle uzun vadelidir. İşte 2023’te takip edebileceğiniz en iyi uzun vadeli kripto para birimlerinden dördü.
EOS
EOS, dApp’lerin ve akıllı sözleşmelerin geliştirilmesini, barındırılmasını ve yürütülmesini sağlayan 3. nesil açık kaynaklı katman 1 blok zinciridir. Ethereum’un rakibidir ancak Ethereum’a kıyasla daha yüksek işlem hacmi ve ölçeklenebilirlik sunar. İkisi karşılaştırıldığında, EOS yaklaşık 4.000 TPS’lik bir tepe işlem hızına sahipken Ethereum’unki sadece 15 TPS’dir.
Aralık 2022’de EOS’u DeFi ekosisteminde canlandırmak için EOS Yield+ (bir likidite teşvik programı) ve Recover+ (bir Sigorta kolu) çıkardı. Burada Binance Tether desteği de vardır. Yerel Tether desteği özellikle de arbitraj tüccarları, likidite sağlayıcıları ve USDT’yi zincir üzerinde taşımak isteyen herkes için büyük bir önem taşır.
Bunlara ek olarak kısa bir zaman önce EOS Ağı üzerinde Ethereum benzeri işlemlere izin verecek EOS EVM’de başlatıldı. EOS EVM, Solana’dan yaklaşık 4 kat daha hızlı yani saniyede 800’den fazla takas ile açık ara en performanslı EVM oldu. Bu performans ile geliştiriciler ağın performansını, güvenilirliğini ve likiditesini kullanarak EOS üzerinde Ethereum tabanlı uygulamalar oluşturabilecekler.
Uniswap (UNI)
Uniswap, geleneksel sipariş defterlerinin aksine otomatik piyasa oluşturma sistemi (AMM) kullanan Ethereum tabanlı ve merkezi olmayan bir borsadır. Bu yıl eşsiz bir AMM modeli oluşturan ve merkezsiz en büyük kripto borsası ola Uniswap’in kripto piyasaında en önemli rolü üstleneceğini düşünüyoruz. Özellikle de kripto işlemlerinde mutlak anonimliği sağlamasının yanı sıra gerçekten de merkezi olmayan yapısı sayesinde öne çıkmasını bekliyoruz.
AMM modeli hackleme tehdidi, değişken ücretler ve düşük likidite gibi merkezi kripto borsalarında ve çoğu DEX’de yer alan sorunları çözen en yeni ve en önemli DEX’tir. Uniswap, 300’den fazla entegre dApp ile geliştiriciler, tüccarlar ve likidite sağlayıcılar için hala gelişmekte olan DeFi uygulamaları ağı imkanı sunuyor. FTX’de yaşanan kırılmadan çıkarılan ders merkezi borsalarda yer alan güvenlik açıklarıydı. En büyük CEX, Binance bile baskı altındaydı.
Polygon (MATIC)
Polygon, Ethereum ağı için en büyük layer-2 ölçeklendirme çözümüdür. Ethereum Ağı’nın ölçeklenmesini kolaylaştırmak ve altyapısını desteklemek için geliştirilmiştir. Ethereum’un DeFi’nin kralı olduğunu söylemeye gerek yoktur. Ancak düşük işlem hacmi ve yüksek ücretler gibi sorunlarla karşılaşıldığını vurgulamak gerekir. Polygon da tam burada işlev görür. Bu yol ile geliştiriciler hiç güvenlik açığı vermeden düşük işlem ücretleri ile kullanıcı dostu dApp’ler oluşturabilir, Ethereum ölçeklendirme çözümleri paketleri kullanarak ölçeklendirme yapılabilir.
Bugüne kadar 37.000’den fazla dApp Polygon ile ölçeklendirdi. Polygon’un büyümesi Ethereum’un büyümesine bağlıdır. Bu ilişki de MATIC de görülen esnek fiyat hareketini açıklar. MATIC son iki yılda %5000’den fazla değer kazandı. Şu anda ise 10.13 milyar dolarlık tamamen seyreltilmiş piyasa değeri ile 11. sırada yer alıyor.
Frax Finance (FXS)
Frax Finance’de ise ilk kesirli stablecoin ve kripto-yerel tüketici fiyat endeksi vardır. Protokol, kısmen teminatla desteklenen ve kısmen algoritmik olarak stabilize edilen kripto kavramının ilk örneklerindendir. Stablecoin (FRAX) ve Frax Shares (FXS) olmak üzere iki jetonlu bir sistemi vardır.
FRAX stablecoin’i 1 doların üzerine çıktığında teminat oranı protokol tarafından otomatik olarak düşürülür. Fiyat 1$’ın altına düştüğünde ise protokol teminat oranını yükseltir. FXS, ücretleri, senyoraj gelirini ve fazla teminat değerini tahakkuk ettiren protokolün yönetim tokenıdır. Bu yazı hazırlanırken FXS, 2023’ün ilk üç haftasında şimdiden %155’ten fazla artış gördü.
Frax Finance’i ilgi çekici kılan şey bir tek devrim niteliğindeki özellikleri değil. Aynı zamanda Frax’in stake edilmiş ETH türevi (sfrxETH), yüzde pazar payı açısından Lido’nun stETH’sine rakip olması. Frax, en yüksek getirili türevi sunuyor ve likiditeyi teşvik edebiliyor.
Sonuç olarak
2023’te takip edilmesi gereken en iyi dört uzun vadeli kripto para birimini seçimi, Web3 ve DeFi’nin gelişiminde oynamaları beklenen role göre yapıldı. Ancak bilinmesi gerekir ki son yıllarda yaşanılan olayların da gösterdiği üzere hiç kimsenin kripto piyasasının geleceğine dair bilgiler veren kristal küresi yok. Dolayısı ile her zaman yatırım yapmadan önce kapsamlı bir durum tespiti yapmalısınız.