İnsanlar küçük yaşlarda parayla ilgili tutum ve düşünce biçimleri geliştirirler. Paraya karşı bakış açısı yaşamları boyunca değişir. Örneğin, Warren Buffett girişimcilik yolculuğuna altı yaşındayken mahallesinde sakız satarak başladı. Elde ettiği ilk kârını biriktirdi ve hâlâ tutumlu olması ile tanınıyor.
Sizin de bir para kişiliğiniz vardır. Fark edemeyebilirsiniz ancak para kişiliğiniz parayı nasıl kullandığınızı ve dolaylı olarak hayat stilinizi etkiler. Hadi bakalım siz hangisisiniz?
Başarı odaklı
Başarı odaklı kişiler genellikle en iyi veya en yeni ürünlere sahip olma isteği ile hareket ederler. Bu hedeflerine ulaşmak için yatırım yapmaktan korkmazlar. Hırslıdırlar ve her zaman finansal olarak gelişmenin yollarını ararlar.
Başarı odaklı kişiler, kazanma yeteneklerine çok güvendiklerinden genellikle yüksek gelirli kazanç elde etme ihtimali taşırlar. Ancak bu tip insanların, risk alırken aşırıya kaçmaları da muhtemeldir. Eğer böyleyseniz, işte size bazı tavsiyeler:
- İçgüdüsel alışveriş yapmamak için bütçeniz olsun
- Aldığınız şeylerin insan olarak sizi daha değerli kılmadığını hatırlayın
- Yatırımlarınızı çeşitlendirmeyi düşünmelisiniz
Çoşkulu
Çoşkulu kişilik tipinde olanlar paraya olumlu bakarlar. Parayı yeni deneyimler yaşamak ve başkalarını mutlu etmek için kullanırlar. Doğaları gereği genellikle dışa dönük ve özgür ruhludurlar. Hatta cömert partner ve arkadaş olarak bilinirler.
Ancak bu tip insanlar, dürtüsel harcamalara karşı özellikle dikkatli olmalı. Harcama alışkanlıklarının uzun vadeli finansal hedefleri ve istekleri ile uyum içinde olmasını sağlamalıdır. Fonlarınızın uçup gitmesini önlemek için çaba harcıyorsanız işte şunları yapmalısınız:
- Çoğu gün para harcamamaya çalışın
- Kendinize istediğiniz şeyleri satın aldığınız (bütçeleri dahilinde) haftalık izin günleri verin
- Birikimlerinizi otomatikleştirin
- Sizi doğru yolda tutacak arkadaşlık ve ortaklıklar kurun
Sorumlular
Sorumlular, parasal konularda istikrara ve uyuma öncelik verir. Mali durumları hakkında net olmayı tercih ederler, bütçe ve planlarına göre hareket ederler. İyi ya da kötü (muhtemelen iyi), sorumlu kişilik tipi, özellikle büyük finansal kararlar söz konusu olduğunda, harcamaları konusunda çok dikkatli olurlar. Anlık alım yapmazlar ve tüm güdüsel alışveriş isteğine rağmen bütçelerine bağlı kalırlar.
Sorumlu kişilik tipinde olanların mali tavsiyeye ihtiyacı yok ancak birkaç yaşam tarzı önerisi paylaşabiliriz:
- Konfor alanınızın dışına çıkmayı deneyin
- Bazen kazanmak için harcamalısınız
- Tutumlu bir şekilde yaşarken de kendinize ve başkalarına cömert olabilirsiniz
Analist
Analistler, finanslarını yönetmek için metodik bir yaklaşım güderler. Gelecek için uzun vadeli planları vardır ve mevcut durumlarını da net bir şekilde görürler. Genellikle bütçeleri vardır ve bu bütçeye bağlı kalırlar, bu da büyük alışveriş yaparken tasarruf etmelerini kolaylaştırır.
Ancak analistler mükemmeliyetçi olabilirler ve işler planlandığı gibi gitmediğinde üzülürler. İşte yardımcı olabilecek şeyler:
- Yeni fırsatlara açık ol
- Planınla esnek olmayı öğren
- Beklediğin sonuçları alamamaktan korkma
Para kişilik tipinizi nasıl yararınıza kullanırsınız?
Bu kategorilendirme bir bilim değildir. Yani takıntılı tasarrufçu, umursamaz harcayıcı, savaşçı veya başka terimlerle de karşılaşabilirsiniz. Ayrıca, ekonomik durumunuz değiştikçe, para kişiliğiniz de değişebilir. Ancak, hem şu an için hem de gelecekte finansal hataların tekrarlamanızı önlemek, öz disiplin kurmak ve geleceğe yönelik yatırımları teşvik etmek için her zaman geçmişinizi analiz etmelisiniz.
Amaç kendinizi bir kutuya koymak olmamalı. Daha çok eğilimlerinizi ve paraya olan duygusal bağlarınızı anlamak olmalı. Sonunda, başınıza gelen şeylere basit tepkiler vermek yerine bilinçli seçimler yapacaksınız.
Kaynak:
The Psychology of High Achievers, Walden University
What is risk appetite? TechTarget
The Principles of Personal Financial Responsibility, The Balance Money