Boğa ve Ayı piyasa hareketlerini ifade eden metoforlardır. New York Finans Bölgesi’nin fotoğraflarını gördüysen piyasanın en ikonik sembolünü de görmüşsündür.
Wall Street’in ünlü “Charging Bull” heykeli Arturo Di Modica tarafından izin alınmadan 16 Aralık, 1989’da gece vakti konuldu. 3.5 tonluk bu canavarın sanatçıya 350 bin dolara mal oldu. Dayanıklılık sembolü olan Boğa; Almanya’da, Bulgaristan’da, Hindistan’da, Pakistan’da ve Hollanda’da yeniden yaratıldı.
Hep boğa ve ayının ticaret dünyasındaki anlamını merak ettiyseniz aslında bunun çok basit bir cevabı vardır.
Boğa ve Ayı’nın Özellikleri
Boğa (Bull), değerinin kısa vadede ve uzun vadede artmasını bekleyerek hisse satın alan bir borsa spekülatörüdür. Ayı (Bear) ise tam tersidir. Bu tipteki borsacılar genellikle hisse senedinin veya daha geniş piyasanın çökeceği korkusuyla hisselerini satarlar. Ancak bu iki kişi her zaman farklı insanlar değildir. Borsa yolculuğunuz boyunca farklı zamanlarında boğa ve ya ayı olabilirsiniz. Hatta bir piyasada boğa diğerinde ayı bile olabilirsiniz.
“Boğa” ve “ayı” terimleri genellikle piyasa döngülerini tanımlamak için kullanılır (“bullish” ve “bearish” terimlerine de benzer bağlamlarda rastlayabilirsiniz):
- Boğa piyasası, yatırımcıların piyasadakilerin fiyatların yükselmeye başlayacağından emin olduklarında başlar. Çoğu zaman, borsacıların satın alıp tutarak fiyatları yukarı çektiği kendi kendini gerçekleştiren bir öngörüdür.
- Ayı piyasası, fiyatların yükseleceğine dair güven çöktüğünde başlar. Borsacılar varlıklarını satmaya başlar, piyasada aşağı yönlü bir sarmal oluşur. Ayı piyasaları genellikle daha kısa ömürlüdür.
Örnekler
Yakın tarihin en uzun boğa piyasalarından bazıları:
- 1949’dan 1956’e (86 ay), Dow Industrials yaklaşık %230 kazandığında
- 1982’den 1987’ye (60 ay), S&P 500 yaklaşık %27 yıllık ortalama getiri sağladığında
- 1990’dan 2000’e (113 ay), 90’lı yıllarda piyasa %300’den fazla büyüdüğünde
- 2009’dan 2020’ye (131 ay), S&P 500 %400’den fazla arttığında
İşte son 25 yılın en büyük durgunluklarından bazılarına yol açan ayı piyasaları:
- Mart 2000’den Eylül 2001’e kadar (dot-com endüstrisinde bir çöküş), piyasa %36’dan fazla düştü
- Ekim 2007’den Kasım 2008’e kadar (konut piyasasının çöküşü), yaklaşık %52’lik keskin bir düşüş
- Şubat 2020 – Mart 2020 (COVID pandemisi), %34 düşüş
Boğa ve Ayı nereden geldi?
Boğalar ve ayılar, inanılmaz ve öngörülemez güçleri ile bilinen hayvanlardır, bu nedenle piyasa dalgalanmasını oldukça iyi karakterize ederler. Bu metaforun ticari bağlamlardaki kesin kökenleri belirsizdir. Ancak iki yaygın açıklama vardır:
- Boğalar, boynuzlarını yukarıya doğru kaldırarak rakiplerini cezbeder. Bu da yukarı bir hareket için kullanılabilecek bir metafordur. Ayılar ise patileri aşağıya doğru avlarının üzerine vurur. Bu da aşağı bir hareketi temsil eder.
- Uzun zaman önce, satıcılar henüz ellerinde olmayan ayı postlarını satar ve fiyatın düşeceğini tahmin ederlerdi. Sonrasında maliyet fiyatı ile satış fiyatı arasındaki farkı cebe indirirlerdi. Lakapları da ayıydı.
Boğa ve ayı piyasaları: Her birinde ne yapmalı?
Boğa piyasasındaki en ideal senaryo, daha yüksek fiyatlardan yararlanarak ve varlıklarınızı zirvede satmanızdır. Bununla birlikte, satış için aşamalı bir yaklaşım da benimsemelisiniz. Bu sayede her zaman zirveyi yakalayamasanız da sonrasında çıkışınızı daha iyi fiyata yapabilirsiniz.
Ayı piyasaları geldiğinde net, kalıcı rekabet avantajları olmayan hisse senetlerinizden kurtulun. Hisse senedinin sonunda toparlanacağını düşünüyorsanız daha düşük maliyetle daha fazla hisse senedine yatırım yapabilirsiniz.
Piyasanın boğa mı ayı mı olduğu nasıl anlaşılır?
Boğa piyasaları genellikle önemli ekonomik genişleme ve büyüme dönemlerine denk gelir. Bunlar yatırımcı güveninin arttığı, istihdam düzeylerinin yüksek olduğu ve ekonomik gelişmenin güçlü olduğu zamanlardır.
Eğer market ayı aşamasında ise bunun ekonomik sinyalleri; işe alımların, maaşların, enflasyonun ve faizlerin azalmasıdır. Yatırımcılar, kırılgan bir ekonomi gördüklerinde panik satımına başlayabilir bu da fiyatların düşmesine yol açar Piyasanın halihazırda yükseliş ve ya düşüş eğiliminde olup olmadığını anlamanın en kolay yolu, varlık tablolarına bakmaktır. Ancak piyasanın ne zaman yükseleceğini veya düşeceğini tahmin etmek istiyorsanız teknik ve temel analitik analiz araçlarını kullanın.
***
Of course, bulls and bears are not the only terms traders use in the market. Want to learn more? Check out a new video and see who you are: a bull, a bear, or maybe a wolf?
Tony is a financial analyst of the Binomo team. He is a trader with many years of experience in the market. Tony is the face of our YouTube and Instagram channels and is doing everything to help traders achieve new heights.