Bir zamanların hararetli tartışması Laurel ve Yanny’i hatırlıyor musunuz? Bu kısa ses kaydı da aynı mavi/altın elbise tartışması gibi birkaç yıl önce insanları böldü. Bilişsel Sinirbilim alanında yardımcı doçent olan Lars Riecke “Sır, frekanstadır” der.
Burada doğru bir yanıt vardır. Vocabulary.com’dan alınan bu kayıtta geçen kelime “Laurel”di.
Ancak diğer olaylarda cevap net olmayabilir. Bunlardan biri de farklı yatırımcıların grafikleri farklı okuması ve algılamasıdır. Buna neden olacak beş ana nedeni inceleyelim.
1. Düzendeki farklılıklar (grafik tipi, renkler, zaman aralıkları, ana seviyeler)
Grafiğinin görünümünü değiştirdiğinizde, farklı veriler görüp farklı çıkarımlara ulaşabilirsiniz.
Mesela grafiğin tipini (mum, çizgi, çubuk, hacim, aralık vb.), rengini (beyaz, gri ve siyah), zaman aralıklarını (1A, 5A, 15A, 30A, 1H, 4H, 1D, ve 1W), destek ve direnç seviyeleri ile pivot noktası düzenleyebilirsiniz. Dolayısı ile grafik düzeniniz her zaman diğerlerinkinden farklı olur. Yani her zaman biraz farklı bir tabloya bakarsınız.
2. İndikatörlü grafikler vs temiz grafikler
İndikatörler de grafiğin görüntüsünü değiştirir. Bazı yatırımcılar çokça teknik analiz indikatörü eklemeyi sever. Hatta bazen grafik modern soyut sanat eserine dönüşür. Diğerleri ise fiyat hareketlerini temiz bir şekilde görmek ister. Kaçınılmaz bir şekilde bu da aynı piyasaya farklı bakış açıları oluşmasına neden olur.
Aynı türden yalnızca bir veya iki gösterge (eğilim, ortalamaya dönüş, göreli güç, hacim ve momentum) ekleyin.
3. Trend takipçileri vs karşıtlar & Teknik vs temel Yatırımcılar
İnsanlar farklı yatırım yöntemlerini takip ederler. Örneğin, yatırımcı A grafiğin yukarı çıktığını düşünebilir, dolayısı ile kısa vadeli momentumun tersine ticaret yapmak ister. Yani gücü azaltmak ister. Yatırımcı B aynı grafiği görebilir ve her şeyin yolunda gittiğini düşünebilir.
Teknik ve temel analizdeki farklılıklarda bir grafiğe olan bakış açınızı etkileyecektir. Eğer temel yatırımcıysanız, grafikte gördüğünüz şeyleri önem atfetmeyebilirsiniz.
4. Ticari yargıların grafik yorumlamaya etkisi
Farkında olmasalar da bir çok insan ticarete önceden sahip oldukları yargılarla yaklaşırlar. Mesela, geçmişteki bir olay yüzünden bir olayın bir daha olmayacağına inanabilirsiniz. Dolayısı ile bir hisse senedinin negatif hareketli bir dizi işlem seansından sonra değer kazanacağına inanabilirsiniz.
İki farklı yatırımcının farklı yargıları olabilir, bunları bırakmadıkları sürece objektif yargılama yapmaları zordur.
5. Dış faktörler (çalışma alanı, internet hızı vb.)
İki yatırımcı asla tamamen benzer değildir. Çünkü ticarette bir günlerini etkileyen birçok faktör vardır: çalışma alanlarının düzeninden yaşadıkları ülkedeki internet hızına ve takip ettikleri haber kaynaklarına kadar. Ayrıca farklı yaşam deneyimleri, profesyonel ve eğitim geçmişleri, farklı miktarda sermayeleri, risk alabilme kapasiteleri vs. Bu liste daha da uzayabilir.
Sonuç olarak ticarette objektiflik zordur.
Kim doğru?
İki insanın bir grafiği farklı yorumlamasının milyonlarca nedeni vardır. Bazen, biri tamamen yanlıştır. Belki yeteri kadar odaklanmamıştır, belki fiyat hareketindeki nüansları takip etme yeteneği yoktur belki de tamamen başka bir şeydir.
Ancak iki yatırımcının da yanlış olma ihtimalini de göz ardı edemezsiniz, ya da ikisinin de doğru olma ihtimalini. Bu hangisinin yorumunun “daha doğru” olduğu anlamına da gelmez. Burada önemli olan bilgilerini ticarete nasıl uyguladıklarını bilmektir.
Titiz bir yatırımcı olmaya çalışmayın. Grafikler yanlış yorumlandığında bile piyasa şartlarına uyum sağlayabilen bir yatırımcı olmayı hedefleyin.