İşsizlik oranı, işi olmayan ve mevcut ücret düzeyinde çalışmak isteyen ancak iş bulamayan yetişkinlerin miktarıdır. Hiçbir rakam işgücü piyasasının tüm nüanslarını tam olarak ortaya koyamasa da işsizlik oranı, işgücü piyasasının genel görünümü hakkında önemli ipuçları vermektedir.
İşsizlik verileri ülkenin ekonomik durumu hakkında önemli ipuçları verirken aynı zamanda politika kararlarını şekillendirebilmesi açısından da faydalı bir makroekonomik faktördür.
Bir ülkede yüksek işsizlik oranı ekonomik sıkıntıların göstergesi olabilir. Bu açıdan işsizlik oranı finansal piyasaları da etkileme gücüne sahiptir. Bu nedenle yatırımcılar da bu makroekonomik göstergeyi yakından inceliyorlar.
Birçok kişi işsizlik verilerinin basit bir kavram olduğunu ve işsiz olan herkesin bu verilere dahil olduğunu düşünüyor. Ancak işsizlik verileri Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) standartlarına göre hesaplanıyor. Bu standartlar çalışmaya hazır kişiler ve iş arayanlar tarafından oluşturulan bir kavram olarak açıklanmıştır.
İşsizlik verileri gecikmeli veriler olduğundan, bu veriler değişen ekonomik koşulları tahmin etmek için kullanılmaz. Çünkü bu veriler, faaliyetlerin gerçekleşmesinden sonra meydana gelen yükselişi veya düşüşü gösteriyor. Ancak bu verilerle finansal piyasalardaki beklentilerin karşılanıp karşılanmadığı öğrenilebiliyor. Bu nedenle piyasalar tarafından yakından takip edilmektedir.
İstihdam
İstihdam tanımı, işveren ile çalışan arasında ücretli, karşılıklı bir iş düzenlemesi olarak adlandırılır. Bu terim, bir kuruluşta iş veya görev başlatmak üzere maaş veya tazminat karşılığında işe alınan kişi için geçerlidir. Her ne kadar çalışanlar bir iş sözleşmesinde belirli maddeleri müzakere edebilse de, içerdiği hüküm ve koşullar çoğunlukla işveren tarafından belirlenir. Bu sözleşmeyi işe alan kişi veya çalışan tarafından da feshedilebilir.
Çalışan kişiler, bir önceki hafta en az bir saat ücretli bir işte çalıştığını bildiren veya bir işi olmasına rağmen referans haftasında işe gelmemiş olan 15 yaş ve üzeri kişilerdir. Çalışma çağındaki nüfus 15-64 yaş arası kişileri ifade etmektedir. Bu gösterge mevsimsellikten arındırılmış olup 15 yaş ve üzeri bin kişi cinsinden ölçülmektedir; ve 15 ila 64 yaş arası istihdam edilen kişilerin çalışma çağındaki nüfusa oranı.
İstihdam türleri
Tam istihdam
Sözleşmedeki koşulların tam olarak sağlandığı istihdam türüdür. Hem işveren hem de çalışan sorumluluklarını yerine getirmekle yükümlüdür. Tam istihdamın yaygın olduğu ülkelerde işsizlik istatistikleri de daha nettir. Ülkedeki çalışan sayısı ve işsiz sayısı rahatlıkla bilinebilmektedir.
Yarı-zamanlı istihdam
Yarı zamanlı çalışanlar günün bir ‘bölümünde’, genellikle vardiyalı olarak çalışırlar ve çalışma saatleri, tam zamanlı çalışanlara göre daha azdır. Kanunlar çalışanın pozisyonuna bağlı olarak değişebilir. Yarı zamanlı çalışanlar, iş koruma mevzuatı söz konusu olduğunda tam zamanlı çalışanlarla paralel bir konumdadır; ancak bazı istisnalarda, yarı zamanlı bir çalışanın, fiili olarak fiilen işe koyulabilmesi için belirli bir süre boyunca belirli bir minimum saat sayısında çalışması gerekebilir. tam zamanlı bir iş bulmak.
Kayıt dışı istihdam
Kayıt dışı istihdam; Sosyal güvenlik açısından, yasal işlerde çalışarak istihdama katılan kişilerin çalışmalarının gün veya ücret cinsinden ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına bildirilmemesi veya eksik bildirilmesi olarak tanımlanabilir. Bu tanıma göre üç tür kayıt dışı çalışma vardır:
1. Çalışanların hiçbir şekilde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunmaması,
2. İş günlerinin eksik raporlanması,
3. Sigorta primine esas kazanç tutarının eksik beyan edilmesidir.
İlk İşsizlik Başvuruları, bir önceki hafta ilk kez işsizlik sigortasına başvuran kişilerin sayısını ölçer. Bu, ABD’nin en eski ekonomik verileridir, ancak piyasa etkisi haftadan haftaya değişmektedir.
Açık iş ilanlarına başvuran işsizlerin (işi olmayan ancak aktif olarak iş arayan çalışanların) oranını gösterir. ABD’de yayınlanan bu veriler İş Olanakları ve İşgücü Devri Anketi (JOLTS) ile ölçülmektedir.
Ülkemizde ise, Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK), işsizlik oranının hesaplanmasında Uluslararası Emek örgütünün hesaplama yöntemini kullanır. Bu yönteme göre 15 yaşından büyük olan ve tam gün çalışmayan kimseler gruplara ayrılmaktadır.
Bu hesaplamalar yapılırken iş bulma ümidi olmayan ve 3 aydır iş aramayı bırakan, iş bulursa çalışacak kişiler, mevsimlik işçiler, hali hazırda işi olduğu için iş aramayanlar, ev kadını olanlar, öğrenci olanlar, engelli oldukları için çalışamayanlar ve emekli vatandaşlar ise işsiz tanımı içinde yer almamaktadır.